Ҫӗрпӳ район прокурорӗ пулнӑ ҫын Раҫҫей прокуратурин тытӑмне ӗҫлеме пуҫланӑ. Сӑмах Дмитрий Теллин пирки пырать. Ҫӗрпӳ район прокурорӗ пулма ӑна пӗлтӗрхи ака уйӑхӗнче ҫирӗплетнӗ. Халӗ вӑл Раҫҫей прокуратурин федерацин Атӑлҫи округӗнчи управленине куҫнӑ.
Ҫӗрпӳ район прокурорӗн тивӗҫне Чӑваш Ен прокуратуринче право статистикин пайӗн пуҫлӑхӗ пулса ӗҫленӗ Антон Бабаев пурнӑҫлать.
Маларах асӑннӑ Дмитрий Теллина Раҫҫей прокуратурин федерацин Атӑлҫи округӗнчи управленине куҫарасси ҫинчен калакан приказа Раҫҫей тӗп прокурорӗ алӑ пуснӑ.
Тӗнче тетелӗнчи «Правда ПФО» хаҫат пӗлтернӗ тӑрӑх, Чӑваш Енӗн прокурорӗн ҫумне Игорь Сахарова урӑх ӗҫе куҫараҫҫӗ текен сӑмах та ҫӳрет-мӗн. Анчах ведомствӑра вӑл хыпара ҫирӗплетмен.
Авӑн уйӑхӗн 7-мӗшӗнче ҫӗрле Ҫӗрпӳ районӗнчи пӗр ялта 51 ҫулти арҫын ентешӗн ҫулталӑкри шурӑ сурӑхне вӑрланӑ. Кил хуҫи хӗрарӑмӗ сарай алӑкне питӗрмен, арҫын кунпа усӑ курнӑ – унта кӗнӗ те выльӑха йӑтса тухнӑ.
ШӖМ пӗлтернӗ тӑрӑх, полици ӗҫченӗсем сурӑх тирне ҫак ҫыннӑн картишӗнче тупнӑ, какайӗ холодильникре выртнӑ. Арҫын тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ.
Пуснӑ сурӑха 5 пин тенкӗпе танлаштарнӑ. Ют ҫын сарайне кӗрсе выльӑх вӑрланӑшӑн арҫынна 1 ҫуллӑха тӗрмене хупма пултараҫҫӗ.
Ҫурла уйӑхӗн 26-мӗшӗнче чӑвашсен паллӑ журналисчӗ, СССР журналисчӗсен пайташӗ, спорт комментаторӗ Юрий Диомидович Плотников пурнӑҫран уйрӑлнӑ.
Юрий Диомидович республикӑра тухса тӑракан хаҫатсенче ӗҫленӗ: «Ҫамрӑк коммунист», «Советская Чувашия», «Чӑваш Ен». Шупашкарти телекурав студийӗнче те вӑй хунӑ, Чӑвашрадиора 20 ытла ҫул спорт кун кӗнекине ертсе пынӑ. Вӑл «Хыпар», «Почтовый экспресс» хаҫатсемпе, «Спортивная панорама Чувашии» журналпа, Ҫӗрпӳ районӗн «Цивильский вестник» хаҫачӗпе ҫыхӑну тытнӑ.
Юрий Плотников ҫичӗ кӗнеке кӑларнӑ, 1 пин ытла сӑвӑ ҫырнӑ. Хӑй вӑл Ҫӗрпӳ районӗнче ҫуралса ӳснӗ, унтах педагогика училищине пӗтернӗ, каярахпа И.Н.Ульянов ячӗллӗ ЧПУра ӑс пухнӑ. Кӑҫал авӑн уйӑхӗн 17-мӗшӗнче Юрий Плотников 85 ҫул тултармаллаччӗ.
Паллӑ журналистпа, спорт комментаторӗпе паян сывпуллашнӑ.
Кӑҫал кӑмпа нумай. Ӑна ҫиме юратакансем вӑрмана час-часах ҫӳреҫҫӗ. Анчах унта асӑрханулӑх пирки манмалла мар – ҫынсем ҫухалса кайнӑ тӗслӗхсем сахал мар. Ав Ҫӗрпӳ районӗнче виҫӗ хӗрарӑм вӑрманта аташса кайнӑ. Юрать, вӗсене полицейскисем пулӑшнӑ.
Ҫурла уйӑхӗн 19-мӗшӗнче 20 сехетре йӗрке хуралҫисем патне виҫӗ хӗрарӑм ҫухалса кайни пирки хыпар ҫитнӗ. Полицин аслӑ лейтенанчӗ Денис Антонов тата полици лейтенанчӗ Сергей Владимиров ҫак района пулӑшма кайнӑ.
Йӗрке хуралҫисем хӗрарӑмсене хунарсемпе шыранӑ, вӗсемпе телефонпа ҫыхӑну тытса тӑнӑ. Ку 2 сехете тӑсӑлнӑ. Полицейскисем вӑрмана 3 ҫухрӑм кӗнӗ, шӑпах унта хӗрарӑмсене тупнӑ.
Ҫӗрпӳ районӗнчи хресчен хресчен хӑй туса илекен продукцие чикӗ леш енне ӑсатать.
Чӑваш Енӗн Ял хуҫалӑх министерствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫав ҫын — Андрей Васильевич Хорошавин усламҫӑ. Ҫӗр ӗҫӗпе вӑл Ҫӗрпӳ районӗнчи Иккӗмӗш Вӑрманкас тӑрӑхӗнче тӑрӑшать.
Чӑваш хресченӗ чикӗ леш енне, Европӑна, вика ӑсатнӑ. Россельхознадзорӑн Чӑваш Енри тата Чӗмпӗр облаҫӗнчи управленийӗн ветеринари тӗрӗслевӗн тата Раҫҫей чиккинчи тата транспортри тӗрӗслевӗн пайӗ тӗш тырӑна пахаланӑ. Выльӑх апачӗллӗх вика Раҫҫейӗн тата Евросоюзӑн ветеринари нормисене тивӗҫтернӗ. Россельхознадзорӑн Чӑваш Енри тата Чӗмпӗр облаҫӗнчи управленийӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, тӗрӗсленӗ мӗнпур парти — 22 тонна вика — Польшӑна кайма юрӑхлине палӑртнӑ.
Кӑҫал «Чӑваш Республикинчи ял территорийӗсене аталантарасси» программӑпа килӗшӳллӗн 7,5 ҫухрӑм газ пайлакан сеть тӑвӗҫ. Газопровод туни Комсомольскинчи 70 ҫурта, Йӗпреҫ районӗнчич Кӗлӗмкассинчи 56 пӳрте, Вӑрмар районӗнчи Тупах ялӗнчи 30 ҫурта, Ҫӗрпӳ районӗнчи Чурачӑк ялӗнчи 21 пӳрте газпа тивӗҫтерме пулӑшӗ. Паянхи кун тӗлне Йӗпреҫ, Вӑрмар, Ҫӗрпӳ районӗсенче строительствӑпа монтаж ӗҫӗсене вӗҫленӗ.
Ҫак программӑпа килӗшӳллӗн халӑха пахалӑхлӑ таса шывпа тивӗҫтерес енӗпе те ӗҫлеҫҫӗ – 8,2 ҫухрӑм тӑршшӗ шыв пӑрӑхӗ хута яраҫҫӗ. Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Акшик ялӗнче 140 ҫынна таса шывпа тивӗҫтерӗҫ, Элӗк районӗнчи Юнтапа тата Ҫӗнкас ялӗсенче – 208 ҫын таса шывлӑ пулӗ.
Ҫурла уйӑхӗн 3-мӗшӗнче Ҫӗмӗрлери лесничествӑра Пӗтӗм Раҫҫейри «Чи лайӑх вӑрман пушарнӑйӗ» конкурсӑн регионти тапхӑрӗ иртнӗ. Ку ята илессишӗн 19 ҫын кӗрешнӗ.
Пушарнӑйсем хӑйсен пултарулӑхне, ӗҫри вӑр-варлӑхне кӑтартнӑ. Чи лайӑххи кам пулнӑ-ха? Ҫӗмӗрле лесничествин пушар автомобилӗн водителӗ Виталий Вдовин. Иккӗмӗш вырӑна Канаш лесничествин вӑрман ӑсти Дмитрий Рипанов йышӑннӑ. Виҫҫӗмӗш вырӑна Ҫӗрпӳ участок лесничествин Сӑнав лесничествин участок пуҫлӑхӗ Александр Егоров тухнӑ.
Ҫӗнтерерӳҫӗ Чӑваш Ен чысне Раҫҫей шайӗнчпа хӳтӗлӗ. Конкурс Мускав облаҫӗнче иртӗ.
Китай инвесторӗсем, ахӑртнех, кун пеккине кӗтмен. Ара, республикӑри ҫынсем ют ҫӗршыв ҫыннисем хайсен тӑрӑхӗнче (Муркаш, Ҫӗрпӳ, Шупашкар районӗсенче) савут ҫӗклессине хирӗҫленӗ, Шупашкар районӗнчи Илпеш ялӗн ҫыннисем пикета та тухнӑ. Халӗ инвесторсем проекта ытти регионта пурнӑҫласси пирки шутлаҫҫӗ.
Китай компанийӗ савут ҫӗклеме 10 миллиард тенкӗ тӑкаклама палӑртнӑ, ӑна ҫитес ҫул виҫҫӗмӗш кварталта тума тытӑнмалла пулнӑ. Малтан сӗт савутне Муркаш тӑрӑхӗнче вырнаҫтарма палӑртнӑ, анчах халӑх хирӗҫленӗ. Ҫӗрпӳ тата Шупашкар районӗсенчи ҫынсем те инвесторсен проектне ырламан. Китай ҫыннисем савута Чулхула облаҫӗнче е Тутарстанра ҫӗклесси пирки шутлаҫҫӗ.
Ҫитменнине, инвесторсен урӑх чӑрмавсем те сиксе тухма пултаратчӗҫ: республикӑра сӗт ҫитмест, халӑх ӑна ытлах ӗҫмест.
Ӗнер, утӑ уйӑхӗн 29-мӗшӗнче, Пӑрачкав районӗнчи «Заветы Ильича» ял хуҫалӑх производство кооперативӗнче комбайн ҫуннӑ. Пушарпа кӗрешекенсем патне инкек пирки 16 сехет те 25 минутра ҫитнӗ.
2010 ҫулта туса кӑларнӑ комбайн хирте ҫунма пуҫланӑ. Ҫулӑма асӑрхасан комбайнер ҫухалса кайман — сӳнтерме тытӑннӑ. Ҫулӑм сӑлтавне тӗпчевҫӗсем палӑртӗҫ.
Ҫулталӑк пуҫланнӑранпа кӑҫал пирӗн республикӑра автомобильсем 51 хутчен ҫуннӑ. Шупашкарта 21 пушар тухнӑ, Ҫӗмӗрлере — 5, Муркаш районӗнче — 4, Ҫӗрпӳпе Вӑрмар районӗсенче — 3-шер, Комсомольски, Патӑрьел, Шӑмӑршӑ районӗсенче — 2-шер, Элӗк, Хӗрлӗ Чутай, Сӗнтӗрвӑрри, Етӗрне, Елчӗк районӗсенче — 1-ер. Машинӑсен хуҫисем пушара пула 10,5 миллион тенкӗлӗх тӑкак тӳснӗ.
Раҫҫей Федерацийӗн тата Чӑваш Республикин культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ, Ҫеҫпӗл Мишши тата Куҫма Турхан ячӗллӗ премисен лауреачӗ Аристарх Дмитриев ӗнер, утӑ уйӑхӗн 22-мӗшӗнче, пурнӑҫран уйрӑлнӑ. Вӑл — сӑвӑҫ, прозаик, тӑлмач.
Аристарх Дмитриев Етӗрне районӗнчи Улӑх Шӑмат ялӗнче 1940 ҫулхи кӑрлачӑн 3-мӗшӗнче ҫар ҫыннин ҫемйинче ҫуралнӑ. Унӑн ачалӑхӗ Ҫӗрпӳ районӗнчи Янтуш ялӗнче иртнӗ. Мускаври М. Горький ячӗллӗ Литература институтӗнче вӗреннӗ. Хӗсмет хыҫҫӑн пичет ӗҫне кӳлӗннӗ. «Ҫамрӑк коммунист», «Советская Чувашия» хаҫатсенче, «Ялав» журналта, Чӑваш кӗнеке издательствинче ӗҫленӗ.
А. Дмитриевӑн пӗрремӗш сӑвви «Ҫамрӑк коммунист» хаҫатра 1956 ҫулта пичетленнӗ, «Савнисем» поэми 1959 ҫулта «Ялав» журналта кун ҫути курнӑ. Сӑвӑ ярӑмӗсем хаҫат-журналта, «Ҫеҫпӗл ҫеҫкисем» кӗнекесенче тухнӑ.
Поэт Ҫеҫпӗл Мишшин, Ухсай Яккӑвӗн, Юрий Сементерӗн, Николай Исмуковӑн, Валери Туркайӑн сӑвви-поэмине, чӑваш халӑхӗн «Улӑп» эпосне вырӑсла куҫарнӑ.
+15.3 °C